HASTA GÜVENLİĞİ
1. HASTA KİMLİK BİLGİLERİNİN TANIMLANMASI VE DOĞRULANMASI
* Tetkik, tedavi, cerrahi girişimler ile girişimsel işlemler öncesinde ve ilaç, kan ve kan ürünü uygulamadan önce, klinik testler için numune alımında ve hasta transferinde kimlik doğrulama işlemi gerçekleştirilir.
* Hasta kimlik tanımlama ve doğrulama işleminde hasta kol bandı kullanılır, oda ve yatak numarası kullanılmaz.
* Hasta kimlik tanımlama işleminde kullanılan barkodlu kol bandında; Protokol numarası (kalın ve büyük punto), hastanın T.C. kimlik numarası, hasta adı- soyadı, doğum tarihi (gün-ay-yıl), doğum yeri, tabibin adı soyadı bulunur.
* Hasta kimlik doğrulamada ise hasta adı ve soyadına ek olarak T.C. kimlik numarası, doğum tarihi ya da protokol numarasından biri kullanılır.
* Hasta yatışlarında dört ayrı renkte kol bandı kullanılır. Renkli kol bandı uygulamasında;
1) Normal hastalar için beyaz barkodlu kimlik doğrulama kol bandı,
2) Alerjik hastalar için kırmızı,
3) Aynı serviste aynı isimli hasta için lacivert,
4) Diğer hastalara ve çalışanlara bulaş riski olan hastalıklar için sarı renk kullanılması,
5) Alerjisi ve bulaş riski olan hastalar için, beyaz bilezik üzerine, kırmızı ve sarı renkli etiketler yapıştırılması zorunludur.
* Doğumhanede numaratörlü kol bandı uygulaması işleminde;
1) Doğum öncesi yatış işlemlerinde, iki kol bandı hazırlanır ve kol bandından birisi doğumdan sonra bebeğin koluna dolaşımı engellemeyecek, bebeği rahatsız etmeyecek ve çıkmayacak şekilde takılır.
2) Bebeğin kol bandında anne adı ve soyadı, bebeğin doğum tarihi ve annenin protokol numarası bulunur.
3) Cinsiyetin karışmaması için erkek çocuklara mavi, kız çocuklara pembe kol bandı uygulanır.
4)Çoğul gebeliklerde anneye aynı numaralı çift kol bandı takılır.
2. İLETİŞİM GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI
Sözlü talimatlar;
* Steril girişimler sırasında, tabibin hastanede ya da serviste olmadığı durumlar ile acil olarak ilaç verilmesi gerekli olan durumlarda verilir.
* Sözlü/telefon talimatının alınması sırasında ilacın ismi, dozu, uygulama şekli ve veriliş sıklığı açık olarak belirtilir.
* Sözlü/telefon talimatı alınırken önce talimat yazılır, yazılan talimat daha sonra geri okunur ve doğruluğu talimatı veren kişiye onaylatılır, lüzumu halinde verilen ilaç adının kodlama yöntemi ile tekrar edilmesi istenir.
Sözlü/telefon talimatlarının kaydında;
* Talimatı veren tabibin adı ve soyadı, talimatın alındığı tarih ve saat “Sözel order uygulama çizelgesi” ne kaydedilir. Sözel Order Uygulama Prosedürü'ne uygun hareket edilir.
* Talimatların altına "sözlü talimat" veya "telefon talimatı" olduğu yazılır.
* Sözlü ve Telefonla Tabip Talimatları Formu, sözlü talimatı veren tabip tarafından 24 saat içinde imzalanır ve hasta tabelasına geçirilir.
* Talimatı veren tabibe 24 saat içinde ulaşılamadığı takdirde Sözlü ve Telefonla Tabip Talimatları Formu, hastayı devralan servis tabibi tarafından onaylanır ve hasta tabelasına geçirilir.
* Telefon talimatları, sağlık kurum veya kuruluşunun santralinde kayıt altına alınır.
* Kemoterapi ilaçları ve yüksek riskli ilaçların uygulanmasında sözlü / telefon talimatı kabul edilmez.
* Kritik test değerlerinde;Panik Değerler otomasyon üzerinden hastayı takip eden doktora uyarı mesajı olarak bildirilir ve günlük olarak listelenip elektronik ortama kaydedilir. Panik Değer Uygulama ve Geri Bildirim Talimatına uygun hareket edilir.
* Telefon ile bildirilen testler geri okuma yöntemi kullanılarak kesinleştirilir.
* Kullanılmaması gereken kısaltmalar için“İlaç Uygulamalarında Kullanılmaması Gereken Kısaltmalar Listesi” esas alınarak buna göre uygulama yapılır.
3. İLAÇ GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI
* Yatışına karar verilen hastanın varsa kullandığı ilaçlar kayıt altına alınarak hemşire tarafından teslim alınır ve ilgili tabibe bildirilir.
* Tedavi planı, ilaç dozu, zamanı ve uygulama şeklini içerecek şekilde, okunaklı olarak her bir hasta tabelasına hastanın kendi tabibi tarafından yazılır. Hastanın yatış öncesi aldığı ilaçlar, bakım sürecinde kullandığı ilaçlar ve taburcu edildikten sonra kullanacağı ilaçlara ilişkin süreç tanımlanır.
* Hastanın evden getirdiği ve hastanede kullanması gerekli olan ilaçlar, günlük olarak ve her farklı ilaç eklendiğinde eczacı ve /veya sorumlu tabip tarafından ilaç-besin, ilaç-ilaç etkileşimleri bakımından değerlendirilir.
* Hastanın kullandığı tüm ilaçlar ilgili hemşiresi tarafından hastaya verilir.
* İlaç uyumu, istenmeyen ve beklenmeyen yan etkiler, tabip ve hemşireler tarafından izlenir ve ilaçların yan etkilerinin izlenmesine yönelik işlemler, 22/3/2005 tarih ve 25763 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan, Beşeri, Tıbbi Ürünlerin Güvenliğinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmeliğin 12 nci maddesinde tanımlanan Advers Etki Bildirim Formuna uygun olarak yapılır.
* Taburcu ve transferlerde, hasta/hasta yakınına ilaç listesi verilir ve ilaç kullanımı ile ilgili gerekli bilgilendirme yapılır.
* Kurum eczanesinde, adı ve ambalajı birbirine benzeyen ilaçlar, farklı dozdaki aynı ilaçlar ve uygulama formları ayrı raflarda depolanarak üzerine ayırt edici etiket yapıştırılır.
* Yüksek riskli ilaçlar, ilaç kapları ile enjektöre çekilen ilaçların isim ve dozları etiketle belirlenir ve etiketler okunaklı şekilde yazılır.
* Konsantre potasyum çözeltileri ve % 0,9'dan daha konsantre tuz solüsyonları, % 50 veya daha konsantre magnezyum sülfat, 2 mEq/ml veya daha konsantre potasyum klorid ve diğer konsantre elektrolit solüsyonlar gibi yüksek riskli ilaçlar, Yüksek Riskli İlaç Etiketi yapıştırılarak ameliyathane, yoğun bakım ve acil serviste kilitli dolapta, servis hemşiresinin sorumluluğunda muhafaza edilir.
* İlaçların klinik olarak gerekli olmayan alanlarda bulundurulmaması için eczacı tarafından denetimler yapılır.
* Benzer isimli ilaçların yanlış kullanımını önlemek amacıyla, “İsmi ve Söylenişi Benzer İlaç Listesi”kullanılır. Bu liste, yılda bir kez gözden geçirilerek güncellenir.
* Bağımlılık yapan uyarıcı ve uyuşturucu ilaçlar, kilitli dolaplarda servis hemşiresinin sorumluluğunda muhafaza edilerek, imza karşılığında teslim edilir.
4. GÜVENLİ KAN TRANSFÜZYONU
* Kan transfüzyonu öncesi kimlik doğrulama işlemi yapılır. Kan transfüzyonu uygulanacak ve kan örneği alınacak hastanın kimlik bilgileri, dosyasından, kol bandından ve kendisinden doğrulanır
* Kan ve kan ürünleri cross-match formu ve kimlik bilgileri iki sağlık personeli tarafından kontrol edilir ve Kan Transfüzyon Takip Formunda yer alan “Kan Transfüzyonu Bilgilendirilmiş Onamı ”hastaya mutlaka imzalatılır.
* Transfüzyon sürecinde“Kan Transfüzyon Takip Formu”doldurulup imzalanır.
* HIV, Hepatit B, Hepatit C gibi tanımlanmış testlerin pozitif sonuçlarında yazılım programında sesli uyarı vermek ve bu test sonuçları için barkot vermemek gibi önlemler geliştirilir. Uyarı alındığında ilgili personel tarafından yapılması gereken iş ve işlemlere ilişkin prosedür tanımlanır.
5.ENFEKSİYON RİSKLERİNİN AZALTILMASI
* Hastanın hastanede yattığı sırada gelişebilecek enfeksiyonlarının kontrolü “Enfeksiyon Kontrol Komitesi” tarafından belirlenmiştir. Enfeksiyon Kontrol ve Önleme Programıyla gerçekleştirilir.
6. HASTA DÜŞMELERİNİN ÖNLENMESİ
* Hastane içerisinde düşme riski bulunan hastalar, Hasta Düşmelerini Önleme Prosedürüne uygun önlemler alınmak suretiyle ve Düşme Riski Değerlendirme formu doldurulup gerektiğinde hemşire bankolarına yakın alanlarda sürekli gözetim altında tutulur.
* Düşme riskinin yüksek olduğu bölgelere uyarıcı tabela, resim ile uyarı levhaları konularak hastaların bu bölgelerde daha dikkatli olmaları sağlanır.
* Personel hasta transferlerinde alınacak önlemler konusunda eğitilir.
* Doldurulan formlar aracılığı ile düşmelerin takibi ve belirli aralıklarla analizi yapılır, Hasta ve Çalışan Güvenliği Komitesi tarafından düzeltici önleyici faaliyetler planlanır.
7.GÜVENLİ CERRAHİ UYGULAMALARI
* Ameliyathanedeki tüm cihaz ve ısı kaynaklarının periyodik bakım ve kalibrasyonlarının yapılması sağlanır ve ameliyat öncesi son teknik kontrolleri yapılır.
* Hatalı gaz ve gaz karışımı verilmesini önlemek amacıyla, ameliyat öncesi gerekli kontroller yapılır.
* Cerrahi işleme başlamadan önce tüm ekipmanların mevcut ve fonksiyonel olduğu kontrol edilir.
* Yapılacak uygulamanın eksiksiz ve doğru olmasını sağlamak için süreçle ilgili bir kontrol listesi hazırlanır.(Cerrahi Güvenlik Kontrol Listesi)
* Ameliyattan hemen önce durdurma, son kontrol uygulaması mutlaka yapılır ve Cerrahi / İnvazivİşlem Taraf İşaretlenmesi Kontrol Formu ekip tarafından duyulacak şekilde okunarak doldurulur.
* Yanlış hasta ve yanlış taraf cerrahi uygulamalarının önlenmesinde;
* Ameliyat öncesi serviste hasta ile ilgili son kontroller tabip tarafından yapılarak hastanın da katılımıyla taraf işaretleme süreci gerçekleştirilir.
* Hastaya ameliyat öncesi servis hemşiresi tarafından kimlik doğrulama işlemi yapılır ve hasta, dosyası ile birlikte görevli refakatinde ameliyathaneye gönderilir.
* Hasta ameliyathaneye kabul edilirken, ameliyathane hemşiresi ve anestezi teknisyeni tarafından kimlik doğrulama işlemi yapılarak beraberce teslim alınır.
* Cerrahi işlemlerde taraf işaretleme sürecinde uygulanacak kurallar şu şekildedir;
* Taraf işaretlemesi için cerrahi taraf işaretleme kalemi kullanılır.
* Yapışkan taraf işaretleyicileri kullanılmaz.
* İşaret ameliyat bölgesine veya yakınına belirgin ve silik olmayacak şekilde konulur. Diğer bakım süreçleri için gerekmedikçe ameliyat edilmeyecek bölgeler işaretlenmez.
* Taraf işaretleme mutlaka hastanın uyanık ve bilinçli olduğu zaman diliminde yapılır.
* Çoklu yatay yapılar (el ve ayak parmakları ve lezyonlar) veya çoklu düzeylerde (lomber ve torakal ve servikal omurlar) en uygun ve en yakın bölge işaretlenir.
* Göz tarafı işaretlemesi için kaşın üzeri kullanılır.
* Tek organ vakaları (sezaryen bölgesi, kalp cerrahisi gibi), müdahaleler sırasında, kateter ve enstrümanların takılmasında, cerrahi prosedürün tasarlandığı açık yara ve lezyonlarda, acil müdahalelerde, prematüre bebeklerle ilgili müdahalelerde işaretleme yapılmaz.
* Cerrahi işlem sürecinde dikkat edilecek hususlar şunlardır:
* Cihazların teknik kontrolünde kabloların yeterli uzunlukta olduğu ve bağlantıların doğru kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilir.
* Hastanın ekstremiteleri metal masa kısmıyla temas etmemelidir.
* Hastanın altında sıvı birikmesi önlenir.
* İşlem yapılacak bölgenin nem oranı % 50 seviyesinde tutulur.
8.SIRA BEKLEMEDEN KAYNAKLANAN OLUMSUZLUKLARIN ÖNLENMESİ
* Yüksek riskli hastalara tedavi sürecinde öncelik tanınır.
* Hastalar, sıra beklemesi gerektiği durumlarda bekleme nedenleri ve tahmini bekleme süreleri hakkında bilgilendirilerek, istek halinde ilgili hizmete ulaşabilecekleri bir diğer sağlık kuruluşuna yönlendirilir.
9. GÜVENLİK TEDBİRLERİ
* Hastanenin bina içi ve dışı güvenliği hastanemizin güvenlik şirketi elemanlarınca yerine getirilir. Güvenlik hizmetlerinin yeterliliği İdari Mali İşler Müdürü tarafından denetlenir.
* Güvenlik Hizmetleri Bakımından Beklenmedik Durumlarda Alınacak Tedbirler İle İlgili Talimat ına uygun çalışılır.
* Hastanemize gelen bebek/çocuk hastaların güvenliğini sağlayabilmek için Pembe Kod Prosedürü uygulanır.
* Özellikle çalışanların şiddete maruz kalması durumunda Olay Bildirim Formu doldurularak çalışanın şikâyetleri değerlendirilir. Gerektiğinde durum hakkında üst yönetim bilgilendirilir.
10. YANGIN GÜVENLİĞİ
* Hastane Sivil Savunma Sorumlusu; bina özelliklerini dikkate alarak yangın güvenliği ile ilgili tedbirleri (yangın söndürme sistemleri, yanıcı maddelerin taşınması ve depolanmasında alınacak önlemler, yangın söndürme tüpleri, yangın önleme ve söndürme yönergesi, vb) alır ve gerekli eğitimlerin verilmesini sağlar.
* Hastanemizde yangına karşı alınacak önlemler ve sorumluları“Yangın Söndürme Talimatında ”tanımlanmıştır.
* Bu yönerge doğrultusunda en az yılda bir kez Sivil Savunma Sorumlusunca eğitim verilmekte, eğitim sonrası yangın tatbikatları yapılmakta ve kayıtları tutulmaktadır.
* Hastanemizde yangın alarm sistemi kurulmuş olup, olabilecek yangınlar için önlem alınmıştır.
* Yangın çıkış levhaları hastane içinde uygun yerlere görülebilecek şekilde yerleştirilir ve yangın çıkış kapılarının açık olması sağlanır.
* Sivil Savunma Sorumlusu tarafından yangın söndürücüler uygun yerlere yerleştirilmesi sağlanır ve yangın söndürücülerin periyodik kontrolleri düzenli olarak yapılır.
* Hastanemizde yangın çıkma nedenlerini ortadan kaldırmak için elektrik sisteminin kontrolleri rutin olarak teknik servis tarafından yapılır. Çalışanlar ve hasta/hasta yakınlarının sigara içmesi kesinlikle önlenir.
* Bu yönerge doğrultusunda en az yılda bir kez Sivil Savunma Sorumlusunca eğitim verilir, eğitim sonrası yangın tatbikatları yapılır ve kaydedilir.
* Hastanemizde yangın alarm sistemi kurulmuş olup, olabilecek yangınlar için önlem alınmıştır.
* Hastanemiz binasının yıldırıma karşı korunmasını sağlamak için gerekli noktalarda paratoner bulunmaktadır ve kontrolleri teknik servis tarafından yapılır.
11. TIBBİ ATIKLAR
* Hastanemizde atıkların; Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine uygun olarak toplanması, taşınması, geçici olarak depolanması ve ilgili birimlere teslimi sağlanır.
* Konu ile ilgili usul, esas ve sorumluklar“Atık Yönetimi Talimatında” belirlenmiş olup amaç; tıbbi atıkların hastanemiz sağlık personeline ve çevreye zarar vermeden bertaraf edilmelerinin sağlanmasıdır.
12. TEHLİKELİ MADDELER
* Tehlikeli maddelerin yönetimi ve depolanması işlemi“Tehlikeli Madde Güvenlik Prosedürüne”göre yapılır.